Βιοκλιματικός σχεδιασμός είναι ο σχεδιασμός των εσωτερικών, αλλά και των εξωτερικών χώρων με βάση το μικρόκλιμα της περιοχής, με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας φυσικά φαινόμενα του κλίματος.
Τα κτίρια στην Ελλάδα είναι υπεύθυνα για το 40% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας (θερμική, ηλεκτρική), η οποία λόγω του υψηλού κόστους της επιβαρύνει τον χρήστη και ρυπαίνει την ατμόσφαιρα με διοξείδιο του άνθρακα. Οι εφαρμογές του βιοκλιματικού σχεδιασμού είναι πολυάριθμες τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Σε πολλά κράτη έχουν θεσπιστεί νόμοι και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό κριτήριο για την ανάπτυξη οικιστικών συνόλων, αλλά και σε μεμονωμένα κτίρια. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα μια βιοκλιματική κατοικία μπορεί να έχει εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης του 30% σε σχέση με ένα συμβατικό κτίριο, ενώ σε σύγκριση με ένα παλαιότερο αμόνωτο κτίριο, αυτή η εξοικονόμηση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 80%.
Η εξοικονόμηση αυτή δεν περιορίζεται στο ετήσιο ενεργειακό κόστος, αλλά περιλαμβάνει και τη μείωση του μεγέθους των Ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων. Επιπλέον υπάρχουν οφέλη και σε περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο, μέσω της μείωσης των εκπεμπόμενων ρύπων και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Με τον βιοκλιματικό σχεδιασμό ενός κτιρίου, τα οφέλη είναι πολλαπλά και περιλαμβάνουν την θερμική προστασία τους, τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι με κατάλληλες τεχνικές που εφαρμόζονται στο κτιριακό κέλυφος (θερμομόνωση, αεροστεγάνωση των ανοιγμάτων, σκίαση). Επιπλέον βασικό συστατικό για το βιοκλιματικό σχεδιασμό αποτελεί η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας, τόσο για τη θέρμανση των εσωτερικών χώρων όσο και για το φυσικό φωτισμό σε όλη τη διάρκεια του έτους.
Βασικές τεχνικές βιοκλιματικού σχεδιασμού
Οι πιο συχνά εφαρμοζόμενες τεχνικές του βιοκλιματικού σχεδιασμού μπορούν να χωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες:
- Προσανατολισμός
- Σκίαση
- Αερισμός
- Φυσικός φωτισμός
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειες
- Φυτεμένο δώμα
- Μόνωση – Θερμική αδράνεια
Ξέρατε ότι…
Oι βιοκλιματικές κατοικίες και γενικότερα ο βιοκλιματικός σχεδιασμός, δεν αποτελεί εύρημα των τελευταίων ετών. Όπως προκύπτει από τις έρευνες, βιοκλιματικές κατοικίες εντοπίζονται και στην αρχαία Ελλάδα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Ηλιακό Σπίτι» του Σωκράτη (περίπου το 450-470 π.Χ.). Έτσι, από αυτή την εποχή έδιναν μεγάλη σημασία στην αρχιτεκτονική της κάθε κατοικίας, ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή προστασία από το κρύο, αλλά και ο φυσικός δροσισμός κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου. Για παράδειγμα, ο βόρειος τοίχος της κάθε κατοικίας είχε μεγαλύτερο πάχος έναντι των υπολοίπων, ενώ οι είσοδοι κατασκευάζονταν προς την ανατολή ή τον νότο. Τέλος, μεγάλη σημασία έδιναν και στη φύτευση δέντρων και φυτών, ώστε να υπάρχει η απαιτούμενη σκίαση.