Η εφαρμογή των αρχών της ΕΚΕ συναντά το περιβάλλον. Οι επιχειρήσεις δεσμεύονται στις αξίες της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης με άμεσα οφέλη τόσο για τις ίδιες όσο και για το περιβάλλον.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο κόσμος μας έχει μπει σε μία νέα τροχιά. Η αύξηση του πληθυσμού και η μείωση των διαθέσιμων φυσικών πόρων, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και οι κίνδυνοι του φαινομένου αυτού, η παγκοσμιοποίηση και η διαχείριση των αποτελεσμάτων της είναι οι κυριότερες προκλήσεις που επηρεάζουν τη σημερινή μας πραγματικότητα, αλλά κυρίως θέτουν υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα του πλανήτη και των ανθρώπινων κοινωνιών στο μέλλον.
Γιατί οι επιχειρήσεις υιοθετούν την ΕΚΕ
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη, αναδύθηκε ως μία νέα τάση αρχικά με σκοπό την ενίσχυση της εθελοντικής δέσμευσης των επιχειρήσεων να συνεισφέρουν στην κοινωνία λαμβάνοντας υπόψη τους τις ανησυχίες και προσδοκίες των ενδιαφερομένων μερών –των συμ-μετόχων- με άλλα λόγια των εργαζομένων, των πελατών, των προμηθευτών, των τοπικών κοινοτήτων, όπως και των μετόχων και της κοινωνίας των πολιτών, δηλαδή των μερών εκείνων που επηρεάζουν ή επηρεάζονται από την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η δέσμευση μίας επιχείρησης στις αρχές και στις αξίες που αντιπροσωπεύει η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι το πρώτο βήμα για τη μετάβαση σε ένα άλλο επιχειρηματικό μοντέλο και αυτό αναμφισβήτητα συνεπάγεται σημαντικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Οι κυριότεροι λόγοι που οδηγούν μία επιχείρηση στην αλλαγή αυτή είναι δύο κυρίως: η ικανοποίηση αυξημένων ή διαφοροποιημένων αναγκών των πελατών της και η απαίτηση των μετόχων της για αυξημένη διασφάλιση των επενδύσεων από τις διαφορετικές μορφές κινδύνων.
Εκτός των άλλων οι σύγχρονες επιχειρήσεις δέχονται πιέσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση για συμμόρφωση προς τους κανόνες και νόμους σχετικούς με την περιβαλλοντική πολιτική που υιοθετούν, ενώ έχουν να αντιμετωπίσουν ολοένα και πιο απαιτητικούς πελάτες, αναφορικά με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων που αγοράζουν. Τα οφέλη που προσδοκά μια επιχείρηση από την προσπάθειά της να ενστερνισθεί και να εφαρμόσει στην πράξη την εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι πολλαπλά και πάντα εξαρτώνται από τους στόχους της, αλλά και την ικανότητά της να αφομοιώνει αποτελεσματικά τις αλλαγές.
Τα οφέλη
Σε κάθε περίπτωση τα σημαντικότερα οφέλη για μία επιχείρηση είναι η συνολική βελτίωση των ανταγωνιστικότητας της, ως επακόλουθο της ικανότητας που αναπτύσσει να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα και προβλεπτικά στις ανάγκες, ανησυχίες και προσδοκίες καταναλωτών και άλλων ενδιαφερομένων μερών. Η δυνατότητα διαφοροποίησής της και ευκολότερης προσαρμογής σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον με άξονα την καινοτομία και την εφαρμογή νέων μεθόδων, συστημάτων και δεξιοτήτων. Η αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και της συμμετοχής τους στην επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων που προκύπτει από αυξημένη δέσμευση και ικανοποίηση των εργαζομένων σε επιχειρήσεις που λειτουργούν με κοινωνική συνείδηση. Η διασφάλιση καλών και αξιόπιστων σχέσεων με τους μετόχους, τους πελάτες, τους προμηθευτές και τις τοπικές κοινότητες, προϋποθέσεις για την εύρυθμη και απρόσκοπτη λειτουργία των επιχειρήσεων και ενδυνάμωση της θέσης τους ειδικότερα σε περιόδους παρατεταμένης κρίσης.
Η Ευρώπη δείχνει τον δρόμο
Τον Οκτώβριο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε την πολιτική της για την εταιρική κοινωνική ευθύνη με σκοπό την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί για την Ευρώπη 2020. Η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή πολιτική αφορά καταρχήν την περίοδο 2011-2014 και υιοθετεί ένα νέο ορισμό για την εταιρική κοινωνική ευθύνη σύμφωνα με τον οποίο είναι «ο τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις αναλαμβάνουν την ευθύνη για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου που έχουν οι δραστηριότητές τους στην κοινωνία». Όπως ειδικότερα αναφέρεται στο σχετικό κείμενο, προϋπόθεση για την εκπλήρωση αυτής της ευθύνης είναι ο σεβασμός της ισχύουσας νομοθεσίας και των συλλογικών συμφωνιών μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Ταυτόχρονα τονίζεται ότι, για να ανταποκρίνονται πλήρως στην ΕΚΕ, οι επιχειρήσεις πρέπει να καθιερώσουν διαδικασίες για την ένταξη των κοινωνικών, περιβαλλοντικών θεμάτων, αλλά και των κανόνων δεοντολογίας και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του καταναλωτή, τόσο στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα, όσο και στη βασική στρατηγική τους.
Οι προτεραιότητες που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφορούν:
– την ευρύτερη υιοθέτηση της ΕΚΕ και των αρχών της από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και η διάδοση των άριστων πρακτικών που σχετίζονται με την εφαρμογή της
– η βελτίωση των προτύπων που συμβάλλουν στην αυτό-ρύθμιση και από κοινού ρύθμιση επιμέρους θεμάτων σε κλαδικό επίπεδο
– η αναγνώριση της ΕΚΕ από την αγορά και η δυνατότητα αξιοποίησης σχετικών πληροφοριών από τους επενδυτές, τους καταναλωτές και τους άλλους συμ-μετόχους
– η ένταξη της ΕΚΕ στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την έρευνα
– η έμφαση στη σημασία των εθνικών και περιφερειακών πολιτικών της ΕΚΕ
– η αποτελεσματικότερη ευθυγράμμιση των ευρωπαϊκών και άλλων περιφερειακών προσεγγίσεων της ΕΚΕ.
Η ΕΚΕ προστατεύει το περιβάλλον
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στις αναφορές για τη θετική επίπτωση που μπορεί να έχει στο περιβάλλον η ΕΚΕ και συγκεκριμένα στη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή, την αποδοτικότητα των πόρων, την αξιολόγηση του κύκλου ζωής και την πρόληψη της ρύπανσης.
Στο πλαίσιο αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας η απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης να καταρτίσει και να θέσει σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προώθησης της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, με σκοπό την εμπέδωση, διάδοση και εφαρμογή των αρχών της ΕΚΕ με έμφαση στη συμμετοχή όλων των επιχειρήσεων αλλά και των συμ-μετόχων τους.
Οι Ελληνικές επιχειρήσεις στο σύνολό τους, αλλά και οι φορείς του Δημοσίου καλούνται να ενσωματώσουν την ΕΚΕ στην επιχειρησιακή στρατηγική τους και να αναπτύξουν δράσεις και πρακτικές εταιρικής υπευθυνότητας, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη κοινών στόχων σε τομείς όπως η διαφάνεια, η φτώχεια, η ανεργία και η περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων, η εξειδίκευση των προτεραιοτήτων κατά κλάδο και περιφέρεια, αλλά και η θεσμοθέτηση ενός οργανωμένου διαλόγου μεταξύ επιχειρήσεων και συμ-μετόχων για τη διαρκή αξιολόγηση και επικαιροποίηση της εθνικής στρατηγικής αφενός θα διευκολύνει τη σύνδεση των πρωτοβουλιών που αναπτύσσουν οι επιχειρήσεις με συγκεκριμένες προτεραιότητες και τομείς που μπορούν να δημιουργήσουν αξία για την κοινωνία, αφετέρου θα εξασφαλίσει τη σύμπραξη με τους συμ-μετόχους στην εξεύρεση κοινά αποδεκτών και βιώσιμων λύσεων σε ζητήματα που μας αφορούν όλους.
Άρθρο της κ. Μαρίας Αλεξίου