Η συλλογή του βρόχινου νερού δεν αποτελεί μια καινούργια μέθοδο, ειδικά στην Ελλάδα όπου τόσο στα νησιά όσο και σε κάποιες ηπειρωτικές περιοχές οι παραδοσιακές στέρνες υπάρχουν μέχρι και σήμερα.
Αλλά ακόμα και κατά την αρχαιότητα, η φιλοσοφία της συλλογής και αποθήκευσης του νερού της βροχής εφαρμοζόταν κατά κόρον, και μάλιστα για στρατιωτικούς σκοπούς. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι αυτό της ακρόπολης των Μυκηνών, όπου υπήρχε σύστημα καναλιών το οποίο οδηγούσε τα νερά της βροχής σε υπόγειες δεξαμενές, ώστε οι έγκλειστοι να έχουν νερό σε περίοδο πολιορκίας.
Σήμερα, ο κίνδυνος πολιορκίας μπορεί να μην είναι ορατός, ο κίνδυνος γενικής λειψυδρίας όμως όλο και αυξάνεται, καθώς οι καταναλώσεις του νερού σε εθνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο τείνουν να ξεπεράσουν τις δυνατότητες των υδρευτικών δικτύων. Φτάνει μόνο να αναφέρουμε ότι η γεωργική δραστηριότητα είναι υπεύθυνη σε ποσοστά που κυμαίνονται από 60% έως και 70% για την κατανάλωση νερού. Γι΄αυτό και κρίνεται πλέον επιβεβλημένη η δραστηριοποίηση όλων προκειμένου να εξοικονομείται όσο το δυνατόν περισσότερο νερό από το δίκτυο ύδρευσης.
Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και τα συστήματα συλλογής και αποθήκευσης του βρόχινου νερού, τα οποία μπορούν να εξοικονομήσουν από 30% έως 50% του νερού που καταναλώνει μια οικία και έως 80% των αναγκών μιας επιχείρησης, ενός δημοτικού κτιρίου και διάφορων άλλων χώρων συγκέντρωσης (σταθμοί λεωφορείων, τρένων, αεροδρόμια). Στα ίδια ποσοστά κυμαίνεται αντίστοιχα και η εξοικονόμηση χρημάτων από τους λογαριασμούς ύδρευσης, που αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για την ταχύτερη υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών από μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
Που μπορεί να χρησιμοποιηθεί το βρόχινο νερό
Μετά την κατάλληλη επεξεργασία του, το βρόχινο νερό μπορεί να καλύψει τις επιμέρους ανάγκες στις δευτερεύουσες χρήσεις μιας κατοικίας, γραφείων, ξενοδοχείων, κάμπινγκ, χώρων εστίασης και αναψυχής, σχολείων, εμπορικών κέντρων κ.α. Νερό που αντλείται από το υδρευτικό δίκτυο για χρήση σε καζανάκια, πλυντήρια, νεροχύτες, ντουζιέρες, για το πότισμα των κήπων, για το πλύσιμο αυτοκινήτων, για γενικούς καθαρισμούς, αλλά και για την άρδευση θερμοκηπίων, μπορεί να αντικατασταθεί κάλλιστα από το ήδη υπάρχον νερό της βροχής. Τέτοια συστήματα μπορούν να τοποθετηθούν τόσο σε νέα όσο και σε παλιά κτίρια, στην δεύτερη περίπτωση, όμως, το κόστος ίσως αυξηθεί λόγω των επιπρόσθετων έργων διαμόρφωσης του χώρου και των νέων υδραυλικών εγκαταστάσεων.
Η δεξαμενή συλλογής του βρόχινου νερού είναι είτε υπέργεια (στην στέγη ή την ταράτσα) είτε υπόγεια –που είναι και το προτιμητέο ώστε να μην εισρέουν διάφορα σκουπίδια του εξωτερικού περιβάλλοντος αλλά και λόγω της θερμοκρασίας και της σκίασης που προσφέρει το έδαφος– θαμμένη στον κήπο ή κάτω από χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων. Στην περίπτωση, μάλιστα που το σύστημα αξιοποίησης του νερού της βροχής συνδυαστεί με αυτό της ανακύκλωσης του λεγόμενου «γκρίζου» ή ημιακάθαρτου νερού, τότε η εξοικονόμηση θα είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Το «γκρι» νερό ενός νοικοκυριού συνιστά το 50% έως 80% του νερού που καταλήγει στην αποχέτευση και μετά από κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί στις ίδιες χρήσεις με το βρόχινο νερό.
Πλεονεκτήματα αξιοποίησης του βρόχινου νερού
Η ορθή εκμετάλλευση του νερού της βροχής αποφέρει σημαντικά οικονομικά και οικολογικά οφέλη, συνεισφέρει όμως και σε τομείς που δεν μπορούμε να φανταστούμε.
- Εξοικονόμηση χρημάτων: Η μειωμένη κατανάλωση μέσω του δικτύου προσφέρει σαφώς μικρότερες δαπάνες σε λογαριασμούς των οργανισμών ύδρευσης. Μπορεί το αρχικό κόστος ενός συστήματος συλλογής και επεξεργασίας του βρόχινου νερού να κυμαίνεται από 1000 έως και 5000€ (χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κόστος εγκατάστασης και το ΦΠΑ, ανάλογα με το μέγεθος της δεξαμενής αποθήκευσης), ωστόσο ο χρόνος απόσβεσης είναι μικρότερος από δύο χρόνια. Επιπλέον, το κόστος της μετέπειτα λειτουργίας του συστήματος είναι εμφανώς χαμηλότερο από αυτό του συστήματος της κεντρικής ύδρευσης.
- Εξοικονόμηση υδατικών πόρων: Η συλλογή και ανακύκλωση του νερού της βροχής μειώνει το ρυθμό χρήση των υδατικών πόρων (επιφανειακών και υπόγειων υδάτων).
- Δημιουργία ενός σημαντικού αποθέματος νερού κατάλληλου για πυρόσβεση-πυροπροστασία.
- Μειωμένες επικαθίσεις αλάτων σε δίκτυα και μηχανήματα (πλυντήρια, βιομηχανικός εξοπλισμός), με αποτέλεσμα την αύξηση της διάρκειας ζωής τους.
- Μείωση διάβρωσης και επιφανειακών απορροών. Η συλλογή του νερού στις στέγες προσφέρει μείωση του ρυθμού απορροής που συχνά αποβαίνει καταστροφικός σε έντονα πλημμυρικά φαινόμενα κατά.
- Μείωση της επιβάρυνσης του αποχετευτικού συστήματος και των συστημάτων βιολογικού καθαρισμού (καθώς συλλέγεται το νερό της βροχής), μειώνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο πλημμύρας.