Το Υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου εξήγγειλε τη Δευτέρα νέο σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε οικίες και επαγγελματικά υποστατικά, τόσο με τη μέθοδο του συμψηφισμού μετρήσεων (net metering) όσο και με τη μέθοδο του συμψηφισμού λογαριασμού (net billing).
Στόχοι του νέου σχεδίου είναι η αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, η μείωση της απόστασης από τον στόχο που έθεσε η ΕΕ για την Κύπρο μέχρι το 2020 για το μερίδιο των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ηλεκτρισμού (16%) και η παροχή δυνατότητας στους καταναλωτές να μειώσουν το κόστος ηλεκτροδότησης των υποστατικών τους.
Πολλοί καταναλωτές ενδιαφέρονται γενικά για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για οικιακή χρήση αλλά διστάζουν να κάνουν το βήμα, είτε γιατί θεωρούν ασύμφορη τη χρηματοδότηση της επένδυσης, είτε γιατί θεωρούν προβληματική την εξασφάλιση των απαραίτητων εγγράφων και αδειών, είτε γιατί προβλέπουν δύσκολη τη διεκπεραίωση των τεχνικών διαδικασιών για εγκατάσταση των πλαισίων στην οικία τους. Πολλοί καταναλωτές διερωτούνται επίσης πώς μπορούν να κάνουν το πρώτο βήμα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, κυρίως για να μάθουν αν μπορούν να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα και πότε η επένδυση θα αποσβεστεί. Το κείμενο που ακολουθεί επιχειρεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες σε όσους ενδιαφέρονται, μέσα από συνομιλία μας με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιρειών ΑΠΕ Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ) Φάνο Καραντώνη και άλλους παράγοντες του κλάδου.
Το πρώτο βήμα
- Αν το σκέφτεστε, το πρώτο που έχετε να κάνετε είναι απευθυνθείτε στους επαγγελματίες του κλάδου. Αρκετές προτάσεις για εταιρείες που αναλαμβάνουν αυτή την εργασία θα βρείτε στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου Εταιρειών ΑΠΕ Κύπρου. Υπάρχουν όμως και εγκαταστάτες που δεν είναι μέλη του ΣΕΑΠΕΚ. Από 1/11/2018 το Υπουργείο Ενέργειας και η ΑΗΚ θα δέχονται αιτήσεις εγκατάστασης που αφορούν μόνο όσους επαγγελματίες είναι εγγεγραμμένοι στο ειδικό μητρώο που θα συσταθεί.
- Φωτοβολταϊκά μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιαδήποτε νόμιμη και αδειούχο οικία. Απαραίτητη είναι η άδεια οικοδομής. Απαραίτητη επίσης είναι η συγκατάθεση του ιδιοκτήτη. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας, απαιτείται η συγκατάθεση όλων των ιδιοκτητών. Σε περίπτωση πολυκατοικίας, απαιτείται και η συγκατάθεση των ιδιοκτητών των άλλων διαμερισμάτων, κάτι που καθιστά πολύ δύσκολη την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε πολυκατοικίες. Εγκαταστάσεις γίνονται και σε υποστατικά για τα οποία εκκρεμεί η έκδοση τίτλου ιδιοκτησίας ή πιστοποιητικού τελικής έγκρισης.
- Η εταιρεία στην οποία θα απευθυνθείτε θα αναλάβει τη διεκπεραίωση όλων των διαδικαστικών και τεχνικών θεμάτων. Ο ιδιοκτήτης θα κληθεί απλώς να προμηθεύσει στον εγκαταστάτη διάφορα απαραίτητα έγγραφα (π.χ. αρχιτεκτονικά σχέδια) που ζητούν το Υπουργείο Ενέργειας και η ΑΗΚ.
- Η εταιρεία θα πραγματοποιήσει μελέτη, συνήθως μετά από επίσκεψη στον χώρο, για τα δεδομένα του νοικοκυριού και την κατανάλωση ηλεκτρισμού, ώστε να προτείνει στον ενδιαφερόμενο το σύστημα που θα καλύψει τις πραγματικές του ανάγκες και την οικονομική του επιβάρυνση. Υπάρχουν περιπτώσεις που το σύστημα δεν μπορεί να εγκατασταθεί, λόγω έλλειψης επαρκούς χώρου στην οροφή ή σε άλλο χώρο εντός του οικοπέδου ή δεν μπορεί να εγκατασταθεί σύστημα που να καλύπτει 100% τις ανάγκες της οικίας. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις παλιών οικιών (μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ’90), με μονοφασικά συστήματα, στα οποία δεν μπορούν να εγκατασταθούν συστήματα πάνω από 4 κιλοβάτ. Για ένα μέσο νοικοκυριό, απαιτούνται συστήματα 4-5 κιλοβάτ για 100% κάλυψη.
- Από τη στιγμή που ο ιδιοκτήτης εφοδιάσει την εταιρεία με τα απαραίτητα έγγραφα, υποβάλλεται αίτηση στην ΑΗΚ, η οποία κατά κανόνα εγκρίνεται σε 5 με 7 μέρες. Η εγκατάσταση παίρνει συνήθως 1-2 μέρες για σύστημα μέχρι 5 κιλοβάτ. Ακολουθεί η διευθέτηση ραντεβού με συνεργείο της ΑΗΚ, για έλεγχο και σύνδεση στο δίκτυο. Αυτή η διαδικασία μπορεί να πάρει έως και δύο μήνες.
Οικονομικά δεδομένα
Ένα μέσο νοικοκυριό καταναλώνει από 5.500 έως 6.500 κιλοβατώρες τον χρόνο. Σε τέτοιες περιπτώσεις υπολογίζεται ότι ένα φωτοβολταϊκό των 4 κιλοβάτ καλύπτει τις ανάγκες. Πολλά εξαρτώνται βέβαια από τον προσανατολισμό της οικίας και την κατανάλωση ρεύματος του νοικοκυριού. Πριν την αγορά πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα δεδομένα του νοικοκυριού τα αμέσως επόμενα χρόνια (π.χ. ενηλικίωση και αποχώρηση παιδιών ή απόκτηση παιδιών, συγκατοίκηση με γονείς, κ.λπ.), ώστε να μην δαπανηθούν χρήματα για (αχρείαστο) σύστημα το οποίο θα οδηγεί σε μεγάλα πλεονάσματα παραγωγής, τα οποία δεν αποζημιώνονται από την ΑΗΚ, παρόλο ότι θα καταλήγουν στο δίκτυο της. Ακόμα και αν το φωτοβολταϊκό καλύπτει πλήρως τις ανάγκες, δεν σημαίνει ότι ο λογαριασμός της ΑΗΚ θα είναι μηδενικός. Ο καταναλωτής θα συνεχίσει να πληρώνει τις πάγιες χρεώσεις (τέλη δικτύου, Ταμείο ΑΠΕ, Υποχρεώσεις Δημόσιας Ωφέλειας, ΦΠΑ, κ.λπ.). Για ένα σύστημα των 3 κιλοβάτ το κόστος αγοράς και εγκατάστασης κυμαίνεται γύρω στις 4.500 ευρώ, με τον ΦΠΑ. Για 5 κιλοβάτ το κόστος κυμαίνεται γύρω στις 7.500 ευρώ. Υπάρχει κάποια απόκλιση τιμών αναλόγως ποιότητας, προέλευσης, εγγυήσεων από τον εγκαταστάτη, τεχνικών ιδιαιτεροτήτων στο υποστατικό, κ.λπ. Για τους ευάλωτους καταναλωτές το κράτος προσφέρει χορηγία 900 ευρώ για κάθε κιλοβάτ, με ανώτατο ποσό τις 2.700 ευρώ. Θα πρέπει να υπολογίσετε και 250 ευρώ συν ΦΠΑ για το κόστος σύνδεσης στην ΑΗΚ. Υπό τα σημερινά δεδομένα ένα φωτοβολταϊκό των 4-5 κιλοβάτ αποσβένεται σε περίοδο 5-6 χρόνων, νοουμένου ότι καλύπτει τις ανάγκες του νοικοκυριού. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις που λόγω του προσανατολισμού της οικίας ή λόγω μείωσης της τιμής του ρεύματος η απόσβεση παίρνει περισσότερα χρόνια. Ένα καλό φωτοβολταϊκό σύστημα «αντέχει» για 20-25 χρόνια, διατηρώντας περίπου το 70-80% της αρχικής παραγωγής. Οι καταναλωτές που εγκαθιστούν τέτοιο σύστημα υπογράφουν συμβόλαιο με την ΑΗΚ για 15 χρόνια.
Net metering: Άνοδος μετά την ύφεση
Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν εγκατασταθεί περίπου 11 χιλιάδες συστήματα net metering, συνολικής ισχύος περίπου 33 μεγαβάτ. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς εκτιμούν ότι υπάρχουν περιθώρια για μεγάλη αύξηση τα επόμενα χρόνια, αν και λόγω των περιορισμών που εκ των πραγμάτων τίθενται στη χωρητικότητα του δικτύου για διάσπαρτη παραγωγή υπάρχουν όρια (ανά περιοχή) σε αυτά τα συστήματα. Στην αύξηση των συστημάτων net metering θα συμβάλει και η νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία από 1/1/2017 όλες οι αιτήσεις για άδεια οικοδομής θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι το 25% των ενεργειακών αναγκών του υποστατικού πρέπει να καλύπτεται από ΑΠΕ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιρειών ΑΠΕ Κύπρου Φάνο Καραντώνη, το 2013-14 παρουσιάστηκε έξαρση στην τοποθέτηση συστημάτων net metering, με περίπου 8 χιλιάδες εγκαταστάσεις μέσα στη διετία. Ακολούθησε σοβαρή ύφεση και το 2017 υπολογίζεται ότι εγκαταστάθηκαν περίπου 900 συστήματα. Παρατηρείται ωστόσο κάποια ανοδική τάση, φέτος, η οποία θα συνεχιστεί νοουμένου ότι από τη Δευτέρα ισχύει νέο σχέδιο που αυξάνει τη μέγιστη παραγωγή ενός net metering από 5 κιλοβάτ σε 10, δίνοντας δυνατότητες αξιοποίησής του από εργαστήρια, βιοτεχνίες, υπεραγορές και μικρές βιομηχανίες.
Χρύσανθος Μανώλη, politis.com.cy